Het Nederlandse voortgezet onderwijs staat onder druk. Al decennialang geldt ons systeem als efficiënt, goed georganiseerd en betrouwbaar. Iedereen weet wat een diploma waard is, scholen draaien op een strak schema van vakken, toetsen en examens, en de doorstroom naar vervolgopleidingen is helder geregeld. Maar achter dat solide beeld groeien de zorgen. Ondertussen verandert de samenleving sneller dan ooit. Sluit dit systeem nog aan bij de jongeren van nu en bij de samenleving van morgen? Of is het tijd om naast het bestaande stelsel een tweede onderwijsstroom te ontwikkelen? Een systeem zonder vroege selectie en examenfabriek, waar nieuwsgierigheid en brede vorming het vertrekpunt zijn?

Prachtig weer, veel muziek, een beetje straattheater en fantastische voorstellingen. Er was veel dans in combinatie met acrobatiek. Doekje voor het bloeden en Alexander Vantournhout en zang van Sarah Jenneh en Blaudzun waren hoogtepunten. Er zijn altijd veel ouderen op Oerol, maar 25% was onder 35 jaar. In de totale bevolking is dat percentage 39%. Prinses Eloise heeft bij Opium op Oerol beloofd veel leeftijdsgenoten mee te nemen.

‘Niet bang zijn, gewoon doen,’ besluiten Tom Naberink en Marcel Mutsaarts steevast hun podcast ’t AI Tussenuurtje. Als docenten en onderwijspioniers laten ze wekelijks zien wat artificiële intelligentie (AI) concreet kan betekenen in de klas. Hun workshops en lezingen op scholen in het hele land brengen een opvallende verschuiving teweeg: waar aanvankelijk scepsis heerst, ontstaat vaak al snel nieuwsgierigheid, zelfs verwondering. De weerstand verdwijnt zodra collega-docenten ervaren wat AI nu al allemaal kan. Dus geen bedreiging, maar een hulpmiddel en dus een kans.

De discussie over smartphone en sociale media gebruik door jongeren is flink op gang gekomen. Vanuit de groep ouders en artsen lijkt er steun voor een verbod op smartphones voor kinderen onder 14 jaar en een verbod op het gebruik van sociale media voor kinderen en jongeren onder 16 jaar. Ook in de politiek lijkt er belangstelling te zijn voor een dergelijke maatregel. Ik heb er zelf over geschreven op deze website, maar kwam op LinkedIN een betoog tegen van Daniel Lechner en Eva Bosgraaf. Dat betoog zou iedereen in de discussie moeten lezen. 

In een wereld waarin scholen opereren te midden van maatschappelijke spanningen, groeiende ongelijkheid, personeelstekorten en externe prestatiedruk, staat het onderwijs voor een immense uitdaging. Het systeem kraakt onder de last van overlevingsstrategieën, terwijl juist nu een diepere, bredere visie nodig is op de rol van onderwijs. In veel scholen stokt ontwikkeling doordat de dagelijkse werkelijkheid docenten en leerlingen in een permanente staat van paraatheid houdt. 

De University of South Florida (USF) in de Verenigde Staten is gestart met een langetermijnstudie die 25 jaar zal duren en ongeveer 8.000 kinderen in de vroege adolescentie zal volgen. De Life in Media Survey is opgezet om diepgaand inzicht te krijgen in hoe digitale media het welzijn beïnvloeden gedurende de levensloop.