De kaarten lijken geschud in de verkiezingscampagne voor de Tweede Kamerverkiezingen voor 29 oktober 2025. Je kunt gewoon kiezen op de partij die het dichtst bij je staat, ongeacht de omvang van de partij, je kunt kiezen voor de partij die alle problemen in onze samenleving terugbrengt tot een probleem met asielzoekers waar geen andere partij een coalitie wil vormen en je kunt kiezen voor een stabiel kabinet vanuit het radicale midden. En dan kun je nog kiezen voor de versterking van een bepaalde kleur binnen zo’n coalitie. Bij een aantal politieke kopstukken is ook behoefte aan een centrum rechts kabinet. Dat gaat niet lukken zonder PVV en het idee dat D66 als enige centrum linkse partij daaraan meedoet is een illusie. En wat weet Dilan Yesilgöz. 

Als je afscheid wilt nemen van het beleid van de afgelopen anderhalf jaar, kies dan voor het radicale midden met GroenLinks/PvdA, CDA en D66. Je kunt deze coalitie nog sturen naar een kabinet Timmermans of een kabinet Bontenbal of naar de meer innovatieve frisse blik van D66. 

Wat kan deze coalitie realiseren op de grote thema’s in vier jaar?

Op basis van de verkiezingsprogramma’s van GroenLinks/PvdA, CDA en D66 en met hulp van ChatGTP zou dit een aanpak kunnen zijn op de grote thema’s:

🏠 Wonen – “Betaalbaar en bereikbaar voor iedereen”

1. Bouw jaarlijks minstens 100.000 nieuwe woningen, met prioriteit voor starters, middeninkomens en ouderen. 
2. Stel een nationaal woonfonds in om gemeenten te helpen met grondkosten en infrastructuur.
3. Maak huur betaalbaar: huurprijsregulering tot de middenhuur uitbreiden, met ruimte voor indexatie.
4. Herstel de volkshuisvesting: woningcorporaties krijgen voorrang en minder belastingdruk bij nieuwbouw. Woningcorporaties krijgen de ruimte om sociale woningbouw te combineren met duurdere huurwoningen.
5. Versnel vergunningprocedures – maximaal één jaar van plan tot start bouw (“één loket voor woningbouw”). Woningdelen en ombouwen van lege kantoorpanden tot wooneenheden wordt makkelijker.
6. Bouw langs OV-knooppunten en in nieuwe stedelijke clusters (“tien-steden-strategie”).
7. Afbouw hypotheekrenteaftrek in 10 jaar.  Verlaging van inkomstenbelasting compenseert een deel.
8. Leegstandsheffing en speculatiebelasting voor panden die langer dan 12 maanden ongebruikt zijn.
9. Regionale woondeals met harde productie- en betaalbaarheidsafspraken.
10. Stimulans voor coöperatief en duurzaam bouwen (wooncoöperaties, biobased bouwen). Het Rijk gaat houtskeletbouw en prefab bouwen stimuleren.

🌍 Klimaat & Energie – “Schoon, zeker en sociaal”

1. Wettelijk doel: klimaatneutraal in 2040, met een reductie van 65% CO₂ in 2035.
2. Afbouw fossiele subsidies tussen 2026 en 2030, met steun voor mkb-transitie.
3. Verhoging van de CO₂-heffing voor grote uitstoters, gekoppeld aan een nationaal investeringsfonds.
4. Publieke regie op energie-infrastructuur: sneller uitbreiden van het elektriciteitsnet en warmtenetten.
5. Energiebesparingsplicht uitbreiden naar alle bedrijven >50 fte.
6. Isolatieoffensief voor 1 mln woningen vóór 2030, met voorrang voor lage inkomens. Woningcorporaties doen mee aan dit isolatieoffensief door niet vrijblijvende prestatieafspraken.
7. Groene industriepolitiek: subsidies en fiscale kortingen alleen voor duurzame productie.
8. Versnelde vergunningverlening voor wind- en zonneparken, met lokale winstdelingsregeling via coöperaties.
9. Kernenergie als onderdeel van de mix: doorgaan met nieuwe centrales mits veilig en financieel verantwoord.
10. CO₂-neutrale landbouw in 2040, met kringlooplandbouw en 30 % minder veestapel via uitkoop en innovatie.

🌐 Migratie & Integratie – “Ordelijk, humaan, effectief”

1. Snelle asielprocedure: binnen 6 maanden beslissing voor 90 % van de aanvragen.
2. Fatsoenlijke opvangcapaciteit: structurele locaties i.p.v. crisiscapaciteit. De spreidingswet blijft.
3. Europese afspraken over grensbewaking en verdeling van vluchtelingen versterken.
4. Voorwaardelijke toelating gekoppeld aan meedoen: verplichte taal- en inburgeringstrajecten vanaf dag 1. 
5. Actieve terugkeerregeling voor afgewezen asielzoekers, met Europese begeleiding. Voor overlastgevers kan overgegaan worden tot een vorm van hechtenis.
6. Gerichte arbeidsmigratie: jaarlijks quotum voor sectoren met tekorten.
7. Strijd tegen uitbuiting van arbeidsmigranten; werkgevers worden hoofdverantwoordelijk. Minimumloon omhoog, meer vaste contracten en werkgevers verplichten om huisvesting te regelen.
8. Versnellen gezinshereniging waar gezinsleden rechtmatig mogen komen, om menselijk leed te beperken.
9. Integratie via werk: koppeling tussen inburgering en leer-/werkbanen.
10. Handhaving op malafide huisvesting en registratieplicht voor uitzendbureaus.

💶 Toeslagen & inkomensondersteuning – “Eerlijk en eenvoudig”

1. Eén inkomensondersteunende regeling in plaats van meerdere toeslagen, gefaseerd ingevoerd.
2. Kinderopvang bijna gratis voor werkende ouders, rechtstreeks vergoed aan opvanginstellingen.
3. Automatische huur- en zorgtoeslag via loon-/uitkeringsgegevens; geen terugvorderingen meer.
4. Invoering nationale betaaldag: alle toeslagachtige uitkeringen op één dag per maand.
5. Inkomensafhankelijke zorgpremie via werkgever/belastingdienst.
6. Ruimhartige hardheidsregeling bij fouten van de overheid.
7. Schuldenpauze bij toeslagproblemen – invordering pas na herziening.
8. Digitale eenvoud: één portaal voor alle inkomensregelingen.
9. Afschaffing kinderbijslag-inkomenstoets (universeel basisbedrag).
10. Toeslagenautoriteit hervormen tot onafhankelijke Dienst Inkomensondersteuning.

💰 Belastingmix – “Eerlijker, eenvoudiger, toekomstbestendig”

1. Arbeid goedkoper maken: eerste schijf inkomstenbelasting omlaag.
2. Vermogens zwaarder belasten via werkelijk rendement in box 3.
3. Vennootschapsbelasting: 28 % voor reguliere winsten, 35 % boven €10 mln winst.
4. Miljonairsbelasting: 1 % op vermogen boven €5 mln.
5. Afschaffing 30 %-regeling voor expats, vervanging door beperkte innovatie-regeling.
6. Afschaffen uitzonderingen & fiscale trucjes (bv. excessieve vrijstellingen in box 2).
7. CO₂-heffing op industrie en luchtvaart uitbreiden.
8. Erfbelasting progressiever: kleine erfenissen ontzien, grote verzwaren.
9. BTW op groente/fruit naar 0 %, compensatie via hogere tarieven op luxe/vervuilende goederen.
10. Digitale platformheffing: grote techbedrijven betalen lokale winstbelasting.

🎓 Onderwijs – “Gelijke kansen en sterk vakmanschap”

1. Ruimte voor vernieuwingsonderwijs. Financiële ondersteuning voor de brede brugklas. Scholen krijgen in het funderend onderwijs de kans om opleidingen aan te bieden die niet eindigen met een centraal examen, maar met een portfolio.
2. Basisvaardighedenoffensief: structurele ondersteuning van scholen ter bevordering van taal, rekenen, digitale geletterdheid.
3. Financiering funderend onderwijs baseren op max. 25 leerlingen per klas. Voor alle schoolgebouwen geldt de eis dat nieuwbouw aan de BENG (Bijna energieneutraal) norm voldoet. Voor bestaande huisvesting gaat deze norm ook gelden. Binnen 3 jaar moet daaraan worden voldoen.
4. Gratis schoollunch en laptopregeling voor kinderen met laag inkomen. Bevorderen van het nuttigen van een gezamenlijke lunch (met keuze voor warm of koud) op school.
5. Meer stageplaatsen door fiscale bonus voor leerbedrijven (mbo).
6. Leven-lang-leren-budget van €1.000 per volwassene per 5 jaar.
7. Invoering praktijkgerichte havo/mbo-route (doorlopende leerlijn).
8. Basisbeurs behouden en indexeren, aanvullende beurs omhoog.
9. Extra steun voor lerarenopleiding en zij-instromers. Invoering van een landelijk functiedifferentiatiemodel en een beroepsregister.
10. Universiteiten & hbo’s krijgen groeifonds voor innovatie, klimaat en zorg.

❤️ Zorg – “Dichtbij, betaalbaar en menselijk”

1. Wachttijden terugbrengen: landelijke normen en extra regionaal budget.
2. Zorg dicht bij huis via wijkteams en digitale consulten. 
3. Minder bureaucratie: schrappen dubbele registraties.
4. Preventieakkoord 2.0: suiker- en alcoholheffing + brede gezondheidsaanpak. Het Rijk gaat afspraken maken met ziekenhuizen, verpleeghuizen en scholen over gratis gezond voedsel.
5. Betaalbare premie: hogere zorgtoeslag automatisch en inkomensafhankelijk.
6. Mentaal-gezondheidsfonds voor jongeren. Voor jeugd die niet meer thuis kan wonen is onmiddellijke opvang beschikbaar. Vanuit de eerste opvang wordt gezocht naar de beste behandelplek.
7. Meer tijd voor de patiënt: max. 60 % administratietijd-norm per zorgverlener.
8. Regionale samenwerking ziekenhuizen–huisartsen–gemeenten wettelijk verankerd.
9. Verpleeghuisplekken uitbreiden met 25.000 in 4 jaar en de terugkeer van het verzorgingshuis, maar dan in nieuwe stijl voor de groep die misschien nog ‘te goed’ is voor het verpleeghuis, maar teveel zorg nodig heeft om thuis te blijven wonen.
10. Zorgpersoneel behouden via loonsverhoging, minder werkdruk, betere roosters.

⚙️ Economie – Duurzaam, sociaal en concurrerend

1. Nationaal Investeringsfonds 2.0: €10–15 mld per jaar voor groene en digitale transitie.
2. Mkb-lastenverlaging: lagere werkgeverspremies op de eerste €50.000 loon.
3. Vpb-hervorming: 28% basis, 35% boven €10 mln; laag tarief 19% tot €200.000 winst.
4. Versnelde afschrijving op duurzame investeringen.
5. 2,5% van het bbp naar R&D en innovatie (AI, waterstof, circulariteit).
6. Regionale economische spreiding via innovatiecampussen buiten de Randstad.
7. Arbeidsmarktmodernisering: minimum zzp-tarief €35/u, scholingsplicht bij langdurige opdrachten.
8. Europees industriebeleid: steun voor CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) en gezamenlijke groene subsidies.
9. Maatschappelijk verantwoord ondernemen verplicht (MVO-wet).
10. Vergroende financiële sector: verplichte CO₂-transparantie en duurzaamheidsrapportage.

Sterke ministers

Deze coalitie is in staat om deskundige ministers te leveren, die ook in een turbulente politieke arena overeind blijven. Met het bovenstaande programma zullen ze op een pragmatische wijze uitvoering geven aan het beleid. Stel dat deze coalitie niet 76 of meer zetels weet te winnen, dan kan de coalitie een minderheidsregering vormen en zoeken naar meerderheden in zowel de Tweede- als Eerste Kamer. Deskundige en politiek sensitieve ministers kunnen dat!

Help mee om dat stabiele kabinet vanuit het radicale midden te realiseren! Stem op woensdag 29 oktober radicaal door het midden!

Michiel Verbeek